Interview met Benjamin Martens – Radicaal vernieuwend personeelsbeleid

Libertas Leiden heeft een spannende maand achter de rug, nu ze is gestopt met de inhuur van externe medewerkers. En dat in tijden van grote personeelskrapte. ,,Het kostte enige moeite, maar het is gelukt om met alleen vast personeel de roosters in de verpleeghuizen en de thuiszorg rond te krijgen’’, zegt de bedenker van het ’radicaal vernieuwend personeelsbeleid’, bestuursvoorzitter Benjamin Martens (41).

Van het bespaarde geld op externe inhuur, gaat een deel naar een tijdelijke toelage op het salaris van het vaste zorgpersoneel. In verpleeghuis Rijn en Vliet in Leiden Zuidwest, een van de huizen van Libertas, licht bestuursvoorzitter Martens zijn nieuwe personeelsbeleid toe.

Hoe kwam u op het idee?

,,Door gesprekken met collega’s, cliënten, bewoners en familie. Sinds ik een jaar geleden begon bij Libertas Leiden, loop ik een dagdeel per maand mee met de thuiszorgteams en in de verpleeghuizen. Ik vind het belangrijk dat medewerkers zich gezien, gewaardeerd en gehoord voelen.’’

,,In de gesprekken die ik voer, hoor ik steeds dat iedereen weliswaar tevreden is, maar dat de vele wisselende gezichten niet prettig zijn. Daarom zijn we gestopt met de inhuur van extern personeel.’’

Libertas onderscheidt zich niet van andere aanbieders van ouderenzorg met een hoog ziekteverzuim. Hoe kun je dan opeens zonder uitzendkrachten?

,,Het klopt dat wij op een gemiddeld ziekteverzuim zitten van 10, 11 procent. Het is het beeld overal in Nederland. Voor de coronatijd was dat nog 7 procent. Maar we zagen ook dat het ziekteverzuim voorál hoog was bij het externe personeel.’’ ,,We zijn het afgelopen jaar gestart met het geven van aandacht aan de teams en medewerkers. We zien nu dat de instroom van vaste collega’s groter is dan de uitstroom, dat er meer vertrouwen is onder de medewerkers. Het lijkt erop dat onze aanpak werkt. De landelijke arbeidsmarktrapporten wijzen op een tegenovergestelde beweging.’’

,,We hebben wel een aantal scenario’s voor het geval het spaak zou lopen in de dienstroosters, nu er geen externe inhuur meer is. Dan schalen we af in de thuiszorg. Nieuwe klanten nemen we dan tijdelijk niet aan, zodat we thuiszorgmedewerkers kunnen inzetten in de verpleeghuizen, waar afschaling minder makkelijk is. Bovendien heeft het kantoorpersoneel aangeboden bij te springen, indien nodig. Van deze scenario’s hoefden we nog geen gebruik te maken, ondanks het feit dat in september nog relatief veel collega’s met vakantie waren.’’

Vindt u het spannend?
,,Jazeker. Ik ben ook een mens met al mijn onzekerheden. Ik heb er echt wel slapeloze nachten van gehad. Dan dacht ik, we zullen toch niet weer een corona-uitbraak krijgen met als gevolg een extra druk op het personeel? Anderzijds, ik sta voor mijn organisatie, voor mijn mensen. Ik ben ervan overtuigd dat we de goede weg inslaan. Ik knijp in mijn handen dat het gaat, zoals het gaat.’’

Geen uitzendkrachten meer, terwijl er steeds meer zorg vragende ouderen komen, waarvoor steeds minder personeel beschikbaar is.
,,Ja dat klopt. De ouderenzorg komt steeds meer onder druk. Dat merken wij ook bij Libertas Leiden. Minister van langdurige zorg Connie Helder vraagt vvt-organisaties daarom om de zorg opnieuw uit te vinden met meer inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. Wij  onderzoeken dan ook hoe we deze informele zorgverleners beter kunnen betrekken bij de zorg. Nu stoppen met uitzendkrachten is dan ook een goed moment. Zo worden we gedwongen na te denken over alternatieven.’’

Hoe zijn de reacties op uw personeelsbeleid?
,,Ik kreeg uit het hele land al veel reacties. Over het algemeen zijn ze positief. Collega-instellingen  willen erover met ons in gesprek. Ook GGZ- en gehandicaptenorganisaties. Er zijn ook collega-instellingen die ons beleid lastig vinden. Ze zien het als onderlinge concurrentie.’’

Tja, pikt Libertas met de toelage en de aanbrengbonus geen personeel bij collega-organisaties in de Leidse regio weg?
,,Dat is niet de bedoeling. In advertenties werven we niet met de extra toeslag. We bekijken waar onze nieuwe vaste krachten vandaan komen. Komen ze bijvoorbeeld van collega-instellingen uit de Leidse regio, dan moeten we er iets mee. Dan gaan we met die organisatie in gesprek. De nieuwemedewerkers die recent binnenkwamen, betroffen vooral oud-collega’s en mensen van buiten de zorgsector, die het leuk vinden om bij ons de opleiding te doen.’’

,,De toeslag is echt een stukje waardering naar onze collega’s. Het is, een signaal naar de landelijke overheid, omdat ik vind dat ze nu onderbetaald worden.’’

,,Met aanbrengbonussen werkt iedereen. Nieuw bij ons is alleen de 50 euro extra voor elke maand dat de nieuwe medewerker in dienst blijft.’’

Bij Libertas Leiden werken 630 vaste medewerkers (354 fulltime arbeidsplaatsen). Krijgen zij allemaal de toeslag op het salaris?
,,Nee, die geldt alleen voor het schaarse personeel en dat zijn de zorgmedewerkers. De toeslag is in principe tijdelijk. Als zorgpersoneel niet meer schaars is, stopt het. Het stopt ook als we toch weer genoodzaakt worden uitzendkrachten in te huren. Want dan hebben we het geld daarvoor nodig.’’

U werkt nu een jaar bij Libertas Leiden. Bevalt het?
,,Het bevalt erg goed. Ik werk in de stad waar ik al veertien jaar woon. Dat maakt het extra leuk. Van oorsprong ben ik verpleegkundige. Daarnaast studeerde ik bedrijfskunde. Ik werkte twintig jaar in de GGZ, eerst bij de Parnassia Groep in Rotterdam en later bij GGZ inGeest in Amsterdam. Vijftien jaar werkte ik in managementfuncties.De GGZ is mooi, maar de ouderenzorg is dat ook. Je komt allerlei mensen tegen. Iedereen heeft zijn of haar eigen verhaal.’’

U blijft meelopen op de werkvloer?
,,Jazeker. Ik geloof heel erg in aandacht geven. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Vrijdag bijvoorbeeld loop ik mee met de hotelservices, zoals de schoonmaak.’’
,,Zodra we weer in een rustiger vaarwater zijn, wil ik mijn BIGregistratie opnieuw halen. (een wettelijk geregistreerde erkenning om het vak van verpleegkundige te mogen uitoefenen, red.). Dan kan ik meedoen in de flex-pool en eens invallen als het krap is. Dat doe ik nu al, maar dan zijn de  mogelijkheden breder.’’

Geen ander voorbeeld
Woordvoerder Leonie Ruizendaal van de landelijke branchevereniging Actiz kent nog geen andere voorbeelden van een personeelsbeleid zoals Libertas Leiden dat nu voert. Toch blijft volgens haar de inzet van zzp’ers en uitzendkrachten soms nodig en noodzakelijk inde 24-uurs sector die de zorg is. ,,Ze hebben een waardevolle bijdrage ter vervanging van piek en ziekte.’’ Anderzijds begrijpt de woordvoerster van Actiz dat werkgevers alles op alles zetten om vast personeel te behouden in deze tijden van toenemende arbeidsmarkttekorten.

 

Uit het Leidschdagblad van 28 september 2022 – Marieta Kroft
Foto’s Hielco Kuipers